Uluslararası Evliliklerde Boşanma ve Hukuki Sonuçları

Küreselleşen dünyada, farklı ülke vatandaşları arasındaki evlilikler giderek yaygınlaşmaktadır. Bu tür evliliklerin sona ermesi durumunda, hangi ülke mahkemelerinin yetkili olacağı ve hangi ülke hukukunun uygulanacağı gibi konular karmaşık hukuki problemlere yol açabilmektedir.

Uluslararası özel hukuk kapsamında, boşanma davalarında yetki ve uygulanacak hukuk konuları 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) ile düzenlenmektedir. MÖHUK'un 40. maddesine göre, boşanma ve ayrılık sebepleri ve hükümleri, eşlerin müşterek milli hukukuna tabidir. Eşlerin ayrı vatandaşlıklara sahip olmaları halinde müşterek mutad mesken hukuku, bulunmadığı takdirde Türk hukuku uygulanır.

Yetki konusunda ise, MÖHUK'un 41. maddesi uyarınca, Türk mahkemeleri, eşlerden birinin Türk vatandaşı olması, davalının Türkiye'de yerleşim yerinin bulunması veya eşlerden birinin mutad meskeninin Türkiye'de bulunması durumunda yetkili olabilmektedir.

Uluslararası evliliklerde boşanma sürecinde karşılaşılan en önemli sorunlardan biri, bir ülkede verilen boşanma kararının diğer ülkelerde tanınıp tanınmayacağıdır. Yabancı mahkeme kararlarının Türkiye'de tanınması ve tenfizi, MÖHUK'un 50-59. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu süreçte, kararın kesinleşmiş olması, Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmaması ve davalının savunma hakkının ihlal edilmemiş olması gibi şartlar aranmaktadır.

Uluslararası evliliklerde boşanmanın mali sonuçları da önemli bir konudur. Mal rejiminin tasfiyesi, nafaka yükümlülükleri ve çocukların velayeti gibi konularda hangi ülke hukukunun uygulanacağı, taraflar arasında anlaşmazlıklara yol açabilmektedir. MÖHUK'un 14. maddesi uyarınca, eşler arasındaki mal rejimi, evlenme anındaki mutad mesken veya eşlerin müşterek milli hukukuna tabi olabilmektedir.

Çocuklarla ilgili konularda ise, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ve Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair La Haye Sözleşmesi gibi uluslararası düzenlemeler önem taşımaktadır. Özellikle velayet hakkı olmayan ebeveynin çocuğu başka bir ülkeye götürmesi durumunda, bu sözleşmeler çerçevesinde çocuğun mutad meskeninin bulunduğu ülkeye iadesi talep edilebilmektedir.

Sonuç olarak, uluslararası evliliklerde boşanma süreci, hem yetki hem de uygulanacak hukuk açısından karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu tür davalarda, uluslararası özel hukuk ve yabancı hukuk sistemleri konusunda bilgi ve tecrübe sahibi avukatlardan hukuki danışmanlık alınması büyük önem taşımaktadır.